Het Senegal van Youssou N'Dour

Onlangs vernamen we dat er een Franstalige cd-rom op de markt is waarin de muziek van Youssou N'Dour gecombineerd wordt met Senegalese kunst en informatie over cultuur, religie en geschiedenis van Senegal. Omdat het een uitgave uit 1996 betreft werd 't een lange zoektocht, maar we hebben 'm besteld en hij is zeer de moeite waard.

Voor zover we weten, is er niet eerder een Afrikaanse muzikant met een eigen cd-rom gekomen. Het produceren ervan is ook niet eenvoudig, want naast geluidsfragmenten moeten er beeld, videoclips en animaties op komen te staan. Youssou N'Dour was dan ook niet de enige die aan 'Le Senegal de...' heeft gewerkt. Het Franse en Senegalese produktieteam omvat zo'n 60 medewerkers. Sponsoring kwam van o.a. het (Franse?) Ministerie van cultuur en Unicef. De vormgeving is grotendeels gebaseerd op werk van de Senegalese kunstenaar As M'bengue. Muziek komt van Super Etoile de Dakar (de band van Youssou), muzikanten van het Sorano-theater en de groep van Babacar Faye.

Uitgaande van het motto 'Een stem, een cultuur, een land' (overigens een typerende gedachte achter de culturele relaties tussen Frankrijk en haar ex-kolonieën) hebben de makers van de cd-rom een goede poging gedaan om Senegal en haar muziek, cultuur, tradities en religie tot leven te brengen. 'Le Senegal..', eenmaal geïnstalleerd op de pc of Mac, is werkelijk een kijkje in het leven in het land.
Dat gebeurt aan de hand van veel beeldmateriaal, muziek, videoclips, teksten en spelletjes. Bij het eerste gebruik is het even zoeken naar de juiste manier om door de verschillende hoofdstukken te manouvreren. De cd doet een beroep op de intuitie van de gebruiker: men wordt geacht alles uit te proberen en overal op te klikken. De bezoeker beweegt zich in een levend schilderij, waarin geschilderde ondergronden, collages, geluid en videobeelden naadloos verwoven zijn.

Vanuit het beginscherm van de cd klikken we door naar de verschillende hoofdafdelingen: de geschiedenis van Senegal, gebruiken van de verschillende volkeren, religie, en muziek. Binnen ieder scherm zijn dan weer verschillende onderdelen te bekijken.
De informatie is te lezen maar wordt ook voorgelezen in het Frans. Terwijl op websites het lezen van informatie op het beeldscherm al snel gaat vermoeien, is dat hier minder het geval; meestal worden er geen lange lappen tekst gepresenteerd en door de vormgeving is het prettig lezen.

Verder is het mogelijk instrumenten te bespelen; het toetsenbord verandert zo in een sabar-drumgroep waarmee je kunt meespelen met een video van een percussiegroep. Ook de djembe en xalam zijn uit te proberen.
De muziek van Youssou is aanwezig in verschillende geluidsfragmenten en gehele videoclips van bekende nummers uit de periode waarin de cd is gemaakt. Aardig is dat een aantal clips speciaal voor de cd-rom in elkaar is gezet, in de stijl van de rest van de cd waarin abstracte kunst en videobeelden zijn vermengd.

Wij testten de cd-rom op twee computers. Op de Apple (Macintosh) ging alles goed; op Windows NT kwamen er af en toe foutmeldingen. Op Windows 95 hebben we niet getest maar volgens de beschrijving is hij daarvoor geschikt.

Online bestellen en betalen kan bij Ubisoft in Frankrijk. Bij andere online winkels hebben we de cd niet gezien, en gezien het feit dat het geen nieuwe produktie is kan het gebeuren dat hij uitverkocht is.

T.G., november 1999