Back to the sixties
Wie zich de laatste jaren ook maar een beetje interesseerde in populaire muziek uit Tanzania, kwam naast de cd's van Remmy Ongala gegarandeerd ook de verzamelaars 'Muziki wa dansi' tegen. De twee collecties van hits uit de jaren 80 bevatte een aantal favoriete opnames van groepen als Juwata Jazz en Mlimani Orchestra. Hun 'muziki wa dansi' of 'jazz' is in feite een Tanzaniaanse versie van rumba-muziek, waarin sporen van traditionele muziek en andere stijlen te vinden zijn. Hoe de van oorsprong Cubaanse rumba uiteindelijk in Tanzania belandde konden we tot voor kort alleen maar uit verhalen opmaken. Met de heruitgave van oude opnames van Salum Abdallah & Cuban Marimba uit de jaren 50 en 60 kunnen we nu zelf horen hoe rumba, lokale ritmische stijlen en zelfs taarab samengingen in een nieuwe en uniek Oost-Afrikaanse sound. De jongere generatie van Tanzania mag dan weinig bekend zijn met de naam Salum Abdallah, een aantal van zijn liedjes zijn wel degelijk evergreens. 'Ngoma iko huku' en 'Wanawake wa Tanzania' worden nog steeds gezongen door moderne bands. Wat maakte zijn muziek zo bijzonder?
Salum Abdallah leefde in een tijd van grote sociaal-economische veranderingen in zijn land. In de jaren 40 tot 60 kreeg de staat steeds meer grip op het leven in Tanzania, en internationale culturele ontwikkelingen gingen niet ongemerkt voorbij. Van grote invloed op de Tanzaniaanse pop was Cubaanse muziek, populair in een groot deel van Afrika sinds de jaren 40. De jonge Salum Abdallah (geboren in 1928) deelde de passie voor Cubaanse muziek. Opgroeiend in Morogoro, in het binnenland van Tanzania, moest Salum het opnemen tegen zijn familie die niet enthousiast was over zijn muzikale bezigheden. Naar het voorbeeld van groepen als Dar es Salaam Jazz band, die gebruik maakte van moderne blaasinstrumenten en gitaren, kocht hij instrumenten en richtte zijn eigen groep op, 'La Paloma'. Dat hij daarvoor een van zijn vaders huizen verkocht maakte hem niet populair in zijn familie, maar het niveau van de groep was zo goed dat hij al snel lokale bekendheid kreeg.
In 1952 werd de naam van de groep gewijzigd in Cuban Marimba. Met de uitgave van zijn werk op het Kenyaanse Mzuri-label werden Salum Abdallah & Cuban Marimba bekend in de Oost-Afrikaanse regio. In de eerste helft van de jaren 60 maakte de groep hun betere werk, maar zanger Salum kwam in 1965 te overlijden in een auto-ongeluk. Cuban Marimba ging daarna verder met een andere zanger, Juma Kilaza.
De stijl van de groep is gebaseerd op Cubaanse muziek, maar er zijn verschillende andere invloeden te traceren. De zang van Salum doet denken aan de toen al populaire taarab-muziek; de Arabische toonschaal had hij leren beheersen op de koranschool in zijn jeugd. Andere stijlen die in de jaren 40 tot 60 opgang deden waren jazz (nog steeds wordt de Tanzaniaanse rumba wel 'jazz' genoemd), kwela, twist en ook de Congolese rumba deed het goed in Tanzania.
De groep leende ook ritmes en melodieen van de percussieve ngoma-muziek, en andersom gebruiken ngoma-muzikanten tot op heden ook elementen uit de liedjes van Cuban Marimba.
In de jaren 90 kwam de naam van de groep weer bovendrijven op een aantal fraaie compilatie-cd's van het Original Music-label: 'The Tanzania Sound' (OMCD 018) en 'Dada Kidawa Sister Kidawa' (OMCD 032).
Eerder dit jaar verscheen op het Duitse Dizim records de cd 'Ngoma iko huku', een overzicht van het beste werk van de groep. De titeltrack was destijds tevens een soort van uithangbord voor de groep, waarin werd gezongen over de stijlen die ze speelden en de thuisbasis van Cuban Marimba. Andere liedjes gingen over de onafhankelijkheid van Tanzania.
Dertig jaar later is het nog altijd prettig luisteren naar Cuban Marimba. Salum Abdallah heeft een van de meest herkenbare zangstemmen uit de Tanzaniaanse pop-geschiedenis, en de muziek klinkt fris. Onmisbaar voor geinteresseerden in de Oost-Afrikaanse muziek!
T.G., oktober 2000